| ڪتاب جو نالو | اڪائونٽنگ جا اصول (حسابداري) |
|---|---|
| ليکڪ | الطاف حسين وڌو |
| ڇپائيندڙ | سنڌي ٻوليءَ جو بااختيار ادارو |
| ISBN | 978-969-625-031-9 |
| قيمت | 500 روپيا |
| ڪتاب ڊائونلوڊ ڪريو | (408) PDF E-Pub |
| انگ اکر | 11 December 2017 تي اپلوڊ ڪيو ويو | 5018 ڀيرا پڙهيو ويو |
اڪائونٽنگ/ حساب داري جي مساوات ۽ گوشوارا
Accounting Equation and Statements
|
اثاثا، لهڻيدارن جا حق ۽ جائداد جا حق |
Assets, Liabilities and Capital |
ڪا به قيمتي شيءِ، جيڪا ڪاروباري اداري وٽ يا ڪنهن شخص وٽ هجي، ان کي اثاثو سڏايو وڃي ٿو، تنهن ڪري ڪنهن به ڪاروباري اداري جي حاصل ڪيل جائداد کي اثاثاAssets چئجي ٿو جڏهن ته انهن ۾ جملي حق ۽ دعوائون جيڪي ان جائداد ۾ هجن تنهن کي مالڪاڻا حق چيو وڃي ٿو. جيڪڏهن ڪنهن ڪاروبار جا جملي اثاثا Rs. 100000 آهن ته ان ۾ مالڪاڻه حق ۽ دعوائون به Rs. 100000 جون هئڻ کپن.
مالڪاڻي ۽ لهڻيدارن جي حقن Equity کي وري ٻن اصولن ۾ ورهايو وڃي ٿو جنهن ۾ لهڻيدارن جا حق ۽ مالڪاڻه حق شامل آهن. لهڻيدارن جي حقن Equity کي Debits تصور ڪيو ويندو آهي جنهن کي لهڻيدارن جا حق چئجي. جڏهن ته مالڪن جي حقن Equity کي مالڪاڻه حق ڪري چيو وڃي ٿو. اهڙي طرح وڌيڪ هيٺ ڏنل اڪائونٽنگ / حساب داري مساوات جو تصور قائم ٿي ويو يعني.
|
مالڪاڻا حق (سرمايو) |
+ |
واجبات |
= |
اثاثا |
|
|
|
capital |
+ |
Liabilities |
= |
Assets |
||
پر جيڪڏهن صورتحال زياده قرض واري آهي ته پوءِ وري لهڻيدارن کي اثاثن تي ترجيحي حق حاصل هوندا آهن ان ڪري لهڻيدارن جي حقن کي مساوات ۾ اثاثن واري پاسي منتقل ڪري سگھجي ٿو.
|
مالڪاڻا حق (سرمايو) |
= |
واجبات |
+ |
اثاثا |
|
||
|
capital |
= |
Liabilities |
+ |
Assets |
|
||
|
ڏيتيون ليتيون ۽ اڪائونٽنگ / حساب داري مساوات |
Transactions and Accounting equation |
||||||
جيڪي به ڏيتيون ليتيون هجن خواھ اهي سادي طرح سان هل ٿيندڙ هجن يا بلڪل مشڪل هجن اهي ڪائونٽنگ جي بنيادي مساواتن ۾ رهي ڪري طئي ڪيون وينديون آهن. فرض ڪريو ته پنهنجو ٽيڪسي جو ڪاروبار کولي ٻيو جنهن جو نالو رکيائين ’آزاد ٽيڪسي‘ جيئن ئي ڪاروباري هلت شروع ٿيندي ته پهرين مهيني ۾ مختلف وهنوارون هيٺين ريت رڪارڊ ڪيون ويون.
“a” ڏيتي ليتي
فراز Rs.100,000 بينڪ ۾ جمع ڪرايا، جنهن جي ڪمپني جو نالو هيو ’آزاد ٽيڪسي‘ ان جو اثر ظاهر ٿيندو ته Rs.100000 رقم اثاثن ۾ وڌي وئي ۽ پڻ آزاد ٽيڪسي جي مالڪاڻي حقن ۾ Rs. 100000 جو اضافو ٿيندو. هتي ظاهر ٿيندو ته فراز جي گھر ۽ ٻين ڪاروباري تفصيلاتي کاتن جو هن سان ڪو به تعلق نه هوندو ڇاڪاڻ ته ڪاروباري هئيت جي جدا گانه حيثيت آهي.
|
_____Capital_____ |
|
Assets |
|
Azad Taxi, Capital |
= |
Cash |
|
100,000 |
|
(a)100,000 |
“a” ڏيتي ليتي
فراز Rs. 86000 رقم جي عيوض زمين جو ٽڪرو خريد ڪيو هاڻي هن ۾ اثاثن جي جوڙ جڪ ته تبديل ٿيندي پر جملي اثاثا ساڳيا رهندا.
|
_____Assets_____ Cash |
= |
_____Capital_____ Azad Taxi, Capital |
|||
|
|
Cash |
+ |
Land |
100,000 |
|
|
Bal. |
100,000 |
|
|
|
|
|
(b) |
-86,000 |
|
+86000 |
________ |
|
|
Bal. |
14,000 |
|
86000 |
100,000 |
|
“b” ڏيتي ليتي
روان مهيني ۾ آزاد ٽيڪسي پيٽرول ۽ ٻيون واهپي جون شيون خريد ڪيون جنهن جي ادائگي نزديڪي وقت ۾ ڏني ويندي. اهڙي ڏيتي ليتي کي اوڌر جي خريد Purchase on Account چيو وڃي ٿو. اهڙي واجبات جيڪا پيدا ٿيندي ان کي اوڌر وارو کاتو Accounts Payable چيو ويندو. استعمال ٿيندڙ شيونconsumable commodities جيڪي خريد ڪيون وڃن ٿيون. مثلاً سامان Supplies جنهن کي يا ته اڳواٽ خرچ Prepaid Expense يا اثاثا Assets چيو ويندو.
عملي طور تي لهڻيدارن کان جدا جدا ٿيل خريداري جدا جدا داخلا ڪئي ويندي پر هتي ان کي هڪ گروپ تحت خريداري تحت رکيو ويندو آهي. ان جو اثر اثاثا ۽ واجبات Rs.8000 تحت وڌندا. ان جي داخلا هيٺين طريقي ٿيندي.
|
|
Assets |
= |
Liabilities |
+ |
Capital |
|
||
|
|
Cash+ |
Supplies+ |
Land |
Accounts Payable |
+ |
Azad Taxi Capital |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Bal. |
14000 |
|
86000 |
|
|
100,000 |
|
|
|
(c) |
|
+8000 |
|
+8000 |
|
|
|
|
|
Bal. |
14000 |
8000 |
86000 |
8000 |
|
100000 |
|
|
“c” ڏيتي ليتي
روان مهيني ۾ لهڻيدارن کي Rs. 7000 ادا ڪيا ويا جنهن ڪري 7000 روپين جا اثاثا ۽ قرض پڻ لٿا. ان بعد مساوات کي هيٺيون اثر ظاهر ٿيندو.
|
|
_____Assets_____ |
= |
Liabilities |
+ |
Capital |
|
||
|
|
Cash+ |
Supplies+ |
Land |
Accounts Payable |
+ |
Azad Taxi Capital |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Bal. |
14000 |
8000 |
86000 |
8000 |
|
100000 |
|
|
|
(d) |
-7000 |
_____ |
_____ |
-7000 |
|
|
|
|
|
Bal. |
7000 |
8000 |
86000 |
1000 |
|
100000 |
|
|
“ d” ڏيتي ليتي
آزاد ٽيڪسي ان اصول تحت هلائي پئي وڃي ته اها خرچ ڪڍي وڌيڪ آمدني ڪمائڻ جو ذريعو بنجي ته جيئن مالڪاڻا حق وڌن مثلاً پيٽرول وغيره جي قيمت، سامان، ڊرائيور جي پگھار، مسواڙ ۽ ٻيا جملي خرچ جيڪي ڪنهن ڪاروبار هلائڻ لاءِ ضروري هوندا آهن.
عموماً اسان جڏهن خدمتون يا سامان ڪسٽمر کي وڪڻندا آهيون ته جيئن آمدني وڌائي سگھجي، ان لاءِ جدا جدا لفظ به استعمال ڪري سگھجن ٿا. مثلاً وڪرو Sale ڪنهن به سامان جي وڪري لاءِ خدمتون في جي وصولي جيئن ڊاڪٽر مريضن کان في وصول ڪئي. مسواڙ ۽ ٻيا اهڙا خرچ جيڪي آمدني جي حصول دوران ڪيا ويا انهن کي خرچ Expense چيو وڃي ٿو. جنهن ۾ پگھارون سامان ترسيلي اثاثا ۽ خدمتون جيڪي ڪاروبار هلائڻ لاءِ ڏنيون وڃن، انهن کي ڪارونهوار وارا خرچ Operating Expenses آمدني جون حاصلات Revenue جيڪڏهن خرچن کان وڌيڪ هوندا ته ان کي صافي منافعو Net Profit يا Net Income چيو وڃي ٿو، پر جيڪڏهن خرچ آمدنيءَ کان گھڻا هوندا ته پوءِ ان کي صافي نقصان Net Loss چيو وڃي ٿو. جيئن ته هر ڏيتي ليتيءَ جو نه ته نقصان نه وري فائدو لهڻ مقصود آهي تنهن ڪري ڪنهن وقت پڄاڻي تي صافي نفعو يا نقصان ڪڍيو ويندو آهي.
“e” ڏيتي ليتي
پهرين مهيني ۾ آزاد ٽيڪسي جو ڪرايو Rs.75000 رقم وصول ڪئي. ان ڪري رقم Rs.75000 اثاثن ۾ ۽ آمدني حاصلات Revenue Rs.75000 جا مالڪاڻه حق Owner’s Equity وڌنديون. جيئن ته ان دوران خرچ به ٿيا تنهن ڪري انهن خرچن کي تنهن محصولات مان برابر ڪري ڇڏينداسين. اهڙيءَ ريت مساوات تي هيٺين ريت فرق ظاهر ٿيندو.
|
|
Assets |
= |
Liabilities |
+ |
Capital |
|
||
|
|
Cash+ |
Supplies+ |
Land |
Accounts Payable |
+ |
Azad Taxi Capital |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Bal. |
7000 |
8000 |
86000 |
1000 |
|
100000 |
|
|
|
(e) |
+75000 |
|
|
|
|
+75000 |
Fares earned |
|
|
Bal. |
82,000 |
8000 |
86000 |
1000 |
|
175000 |
|
|
“e” ڏيتي ليتي
پر ڪڏهن ائين به ٿيندو آهي ته ڪاروبار پنهنجون خدمتون يا شيون اوڌر تي به ساک وارين ڌرين کي ڏيندو آهي. جيڪي ٿوري عرصي ۾ وصول ڪري سگھجن ٿيون. انهن کي اوڌر/کنڌو Accounts Receivables به چئجي ٿو. اهڙي اوڌر جي موٽ وري ڪيش جي صورت ۾ ٿئي ٿي. تنهن بعد جڏهن اها اوڌر موڙي جي صورت ۾ وصول ٿي وڃي ته پوءِ ان جو اوترو ئي اثر اوڌر/کنڌو Accounts Receivables جي گھٽجي وڃڻ جي صورت ۾ ظاهر ٿيندو، ڇو ته اوتري رقم يا ڪيش وڌي وصول ٿي ويندي.
“f” ڏيتي ليتي
گھڻائي خرچ هلندڙ مهيني ۾ پهريائين ادا ڪيا ويا، جيئن پگھارون Rs.10000، مسواڙ Rs 2000، عام سهولتون Rs.3500 Utility، گڏيل خرچ Miscellaneous Expense Rs.7500 ان جو اثر اهو پوندو ته جملي موڙي ڪيش ۽ جملي مالڪاڻا حق به گھٽجندا. ان جو اثر هيٺين ريت ظاهر ڪيو ويندو.
|
|
Assets |
= |
Liabilities |
+ |
Capital |
|
||
|
|
Cash+ |
Supplies+ |
Land |
Accounts Payable |
+ |
Azad Taxi Capital |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Bal. |
82000 |
8000 |
86000 |
1000 |
|
175000 |
|
|
|
(f) |
-23000 |
|
|
_____ |
|
-10,000 |
Wages exp. |
|
|
|
_____ |
____ |
_____ |
____ |
|
-2000 |
Rent expense |
|
|
-3500 |
Utilities exp. |
|||||||
|
-7500 |
Misc. expense |
|||||||
|
Bal. |
59000 |
8000 |
86000 |
|
1000 |
|
152000 |
|
“f” ڏيتي ليتي
“g” ڏيتي ليتي
مهيني جي آخر ۾ اهو معلوم ٿيو ته موجوده سامان Supplies on hand Rs.500 آهي جڏهن ته Rs.8000-7500 ڪاروباري ونهوار دوران استعمال ٿي چڪو ان جي اثر تحت عام استعمال لاءِ سامان اثاثن مان ۽ جملي مالڪاڻا حق به اوترا ئي گھٽبا.
|
|
Assets |
= |
Liabilities |
+ |
Capital |
|
||
|
|
Cash+ |
Supplies+ |
Land |
Accounts Payable |
+ |
Azad Taxi Capital |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Bal. |
59000 |
8000 |
86000 |
1000 |
|
152000 |
|
|
|
(g) |
_____ |
-7500 |
____ |
____ |
|
-7500 |
Supplies Exp. |
|
|
Bal. |
59000 |
500 |
86000 |
1000 |
|
144500 |
|
|
ڏيتي ليتي “g”
ڏيتي ليتي “h”
مهيني جي آخر ۾ آزاد ٽيڪسي Rs.11000 پنهنجي استعمال لاءِ ڪاروبار مان ڪڍايا ان تحت Rs.11000 موڙي گھٽبي ۽ اوترائي مالڪاڻا حق به گھٽبا. ڇاڪاڻ ته پئسه ڪڍرائڻ ڪاروباري خرچن جو حصو نه آهن. ان جو اثر هيٺين ريت ظاهر ٿيندو.
|
|
Assets |
= |
Liabilities |
+ |
Capital |
|
||
|
|
Cash+ |
Supplies+ |
Land |
Accounts Payable |
+ |
Azad Taxi Capital |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Bal. |
59000 |
1000 |
86000 |
1000 |
|
144500 |
|
|
|
(h) |
-11000 |
____ |
____ |
____ |
|
11,000 |
Drawing |
|
|
Bal. |
48000 |
500 |
86000 |
1000 |
|
133500 |
|
|
تت/اختصار |
Summary |
هاڻي جملي مٿي ڏنل ڏيتي ليتين جو اثر اسان هڪ ٽيبل تحت ظاهر ڪنداسين جنهن لاءِ هيٺين ريت ٿيندي.
|
اڪائونٽنگ حساب داري جا بيان / گوشوارا |
Accounting Statements |
ڪنهن به نجي ڪاروبار Sole proprietorship جي بنيادي بيانن ۾ پوتاميل Balance Sheet ۽ آمدني جا بيان Income Statement شامل هوندا آهن، پر انهن سان گڏ ٽئين قسم جا مالڪاڻا بيان جيڪي هوند گھٽ استعمال ٿيندا آهن تنهن ۾ مالڪاڻن حقن جا بيان Capital Statement به شامل آهي
|
|
Assets |
= |
Liabilities |
+ |
Capital |
|
||
|
|
Cash+ |
Supplies+ |
Land |
= |
Accounts Payable |
+ |
Azad Taxi Capital |
|
|
(a) |
+100000 |
|
|
|
|
|
100000 |
|
|
(b) |
-86000 |
|
+86000 |
|
|
|
|
|
|
|
14000 |
|
86000 |
|
|
100000 |
|
|
|
(c) |
|
+8000 |
|
+8000 |
|
|
|
|
|
|
14000 |
8000 |
86000 |
8000 |
|
100000 |
|
|
|
(d)` |
-7000 |
|
|
-7000 |
|
|
|
|
|
|
7000 |
8000 |
86000 |
|
|
100000 |
|
|
|
(e) |
+75000 |
|
|
|
1000 |
|
+75000 |
Fares earned |
|
|
82000 |
8000 |
86000 |
|
1000 |
|
175000 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
-10,000 |
Wages exp. |
|
(f) |
-23,000 |
|
|
|
|
|
-2000 |
Rent expense |
|
|
|
|
|
|
|
|
-3500 |
Utilities exp. |
|
|
|
|
|
|
|
|
-7500 |
Misc. expense |
|
|
59000 |
8000 |
86000 |
|
1000 |
|
152,000 |
|
|
(g) |
|
-7500 |
|
|
|
|
-7500 |
Supplies exp. |
|
|
59000 |
500 |
86000 |
|
1000 |
|
144500 |
|
|
(h) |
-11000 |
|
|
|
|
|
11,000 |
Drawing |
|
|
48000 |
500 |
86000 |
|
1000 |
|
133500 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
انهن ۾ جيڪي انگن اکرن Data جي ترتيب ٿئي ٿي سا هيٺين ريت آهي.
|
پوتا ميل |
Balance Sheet |
هن ۾ اثاثن جي لسٽ واجبات ۽ مالڪاڻا حق شامل ٿين ٿا. جيڪي ڪنهن خاص ڪاروبار جا هجڻ ضروري آهن تن کي ڪنهن خاص مدي جي پڄاڻي تي ڏيکاري سگھجي.
|
آمدني جا گوشوارا |
Income Statement |
آمدني ۽ خرچ جيڪي ڪنهن خاص ڪاروبار ڪارونهوار جي دوران مهيني يا سال جي پڄاڻي تي آخري ڏهاڙي تي ڪري ان کي آمدني جي گوشوارن ۾ شامل ڪري سگهجي ٿو.
|
مالڪاڻا حقن جا گوشوارا |
Capital Statement |
ڪنهن سال جي پڄاڻي تي آخري ڏهاڙي تي مالڪاڻي حقن جي تت ۾ ڏيکاريل عملي تبديلين کي آخري ڏهاڙي تي ظاهر ڪري ان کي مالڪاڻه حقن جا گوشوارا چئجن.
ان کان علاوه مالياتي حالتن ۾ تبديلي جو گوشوارو Statement for changes in financial position پڻ تيار ڪيو ويندو آهي. جيڪو مالڪاڻا حق رکندڙن ۽ لهڻيدارن لاءِ مؤثر ثابت ٿيندو آهي ته هو پنهنجي ڪارونهوار کي درست حالت ۾ ڏسي اڳتي هلي سگھن. هن ئي باب ۾ انهن کي وضاحت سان بيان ڪيو ويندو.
|
پوتا ميل |
Balance Sheet |
آزاد ٽيڪسي جا اثاثا، واجبات ۽ مالڪاڻي حقن کي مهيني جي آخر ۾ اڳي ئي ڏيکاري چڪا آهيون جنهن کي پوتاميل جو رپورٽ فارم Report Form پڻ چيو وڃي ٿو. جڏهن ته ٻئي فارم ۾ اثاثن کي کٻي هت تي ۽ واجبات ۽ مالڪاڻي حقن کي سڄي هٿ تي رکيو ويندو آهي جنهن کي ٻئي باب ۾ سمجھايو ويندو. ان اڪائونٽ فارم Account Form of Balance Sheet ۾ واجبات کي مالڪاڻي حقن واري حصي Capital Section ۾ هيٺين ريت داخلا ڪئي ويندي آهي.
|
آمدني جا گوشوارا |
Income Statement |
مهيني جي پڄاڻي تائين آزاد ٽيڪسي جي هلڻ مان جيڪا آمدني Revenue حاصل ٿيندي ان تي آيل لاڳو خرچن جي ڪري يا ته جملي مالڪاڻا حقن ۾ وڌاءُ ٿيندو يا گھٽتائي ايندي. هن سلسلي ۾ Rs.44800 جي آمدني رپورٽ ٿي ان کي گوشواري ۾ هيٺين ريت داخلا ڪري ڏيکاري ويندي.
|
Azad Taxi Income Statement For month ended March 31, 2010 |
|||
|
Fares earned……………………………………………. |
|
Rs. 75000.00 |
Income Statement |
|
Operating expenses: |
|
||
|
Wages expense……………………………… |
10,000.00 |
|
|
|
Rent expense…………………………………. |
2000.00 |
|
|
|
Supplies expense……………………………. |
7500.00 |
|
|
|
Utilities expense……………………………… |
3200.00 |
|
|
|
Miscellaneous expense……………………… |
7500.00 |
|
|
|
Total operating expenses……………………… |
30200.00 |
|
|
|
Net Income……………………………………………………………… |
Rs.44800.00 |
|
|
|
مالڪاڻا حقن جا گوشوارا |
Capital Statement |
جڏهن اسان ڀيٽ ڪندا سين ته خبر پوندي ته شروع ۾ Rs.100000 مهيني جي شروعات ۾ سيڙپ ڪاري ڪئي ويئي هئي. جڏهن ته پوتاميل Balance Sheet ۾ اها وڌي Rs.127500 ڏيکاري وئي. جنهن تحت مالڪاڻا حق Rs. 27500 وڌيا. اهڙي ريت جملي مالڪاڻا حقن ۾ وڌاءُ مثلاً Rs. 44800 صافي آمدني جو وڌڻ 2. مالڪ Rs.11000 ڪاروبار مان ڪڍرايا. اهڙي طرح Capital Statement جيڪا مٿي ڏيکاريل آهي اها پوتاميل ۽ آمدني جي گوشوارن ۾ ڳانڍاپو ظاهر ڪري ٿي.
|
Azad Taxi Income Statement For month ended March 31, 2010 |
|||
|
Capital, March 1, 2010………………………. |
|
100000.00 |
Capital Statement |
|
Net Income for the month…………………… |
44800.00 |
|
|
|
Less withdrawals……………………………… |
11,000.00 |
|
|
|
Increase in Capital……………………………. |
|
33800.00 |
|
|
Capital, March 31, 2010…………………….. |
|
133800.00 |
|
|
Azad Taxi Balance Statement For month ended March 31, 2010 |
||
|
Assets |
||
|
Assets: |
|
|
|
Cash……………………………………………. |
48300.00 |
Balance Sheet |
|
Supplies………………………………………. |
500.00 |
|
|
Land ……………………………………………. |
86000.00 |
|
|
Total assets…………………………………… |
134800.00 |
|
|
Liabilities |
||
|
Liabilities |
|
|
|
Accounts Payable…………………………….. |
1000.00 |
|
|
Capital |
||
|
Azad Taxi, Capital………………………………………. |
133800.00 |
|
|
Total Liablities and Capital……………………………… |
134800.00 |
|
|
|
||
|
ڪارپوريشن جا بيان / گوشوارا |
Statement for Corporation |
ڪاروباري ادارن Business Enterprises جنهن جي اثاثن جو حجم گھڻو هوندو آهي انهن کي اڪثر ڪري ڪارپوريشن چيو ويندو آهي. جتي گھڻائي اسٽاڪ رکندڙ پڻ ان ۾ شامل هجن ٿا. ڪارپوريٽ فارم به گھڻو استعمال ٿئي ٿو، جيتوڻيڪ انهن وٽ محدود اسٽاڪ رکندڙ شامل هوندا آهن. جيڪڏهن آزاد ٽيڪسي کي ڪارپوريشن تصور ڪيو وڃي ۽ مالڪاڻا حقن کي اسٽاڪ کي حصص تصور ڪجن ته پوءِ مهيني جي آخر ۾ هيٺين ريت پوتاميل ٺاهي ويندي.
|
Azad Taxi Corporation |
|||
|
Balance Sheet |
|||
|
For month ended March March 31, 2010 |
|||
|
Assets |
|||
|
Current Assets |
|
||
|
|
Cash |
Rs: 42000.00 |
|
|
|
Supplies |
500.00 |
|
|
|
Land |
86000.00 |
|
|
Total Assets |
Rs: 128500.00 |
||
|
Current Liabilities |
|
||
|
|
Accounts payable |
1000.00 |
|
|
Total Liabilities |
1000.00 |
||
|
|
Capital Stock |
100,000.00 |
|
|
|
Retained Earnings |
27500.00 |
127500.00 |
|
Total liabilities and capital |
Rs: 128500.00 |
||
پوتاميل ۾ فرق صرف ايتروآهي ته اڳ ۾ ڏيکاريل پوتاميل ۽ مٿي داخل ٿيل پوتاميل جي Capital Section ۾ اسٽاڪ رکندڙن جي سيڙپ ڪاري کي Investment of Stock holders Rs.100000 ۽ گڏيل محصولات Accumulated Earnings کي Rs.27500 ظاهر ڪيو ويو آهي. ٻيو ته ڪارپوريٽ سطح تي ڪنهن جي شناخت ظاهر نه ڪئي ويندي آهي.
عام ڪاروبار ۽ ڪارپوريٽ ڪاروبار جي مالڪاڻي حقن جي گوشوارن ۾ فرق پڻ اهو به پڻ ظاهر ڪرڻو هوندو آهي ته هن ۾ اڻ ورهايل آمدنيءَ جا گوشواراStatement Retained Earnings ۾ آيل تبديلين کي ظاهر ڪيو ويندو آهي هيٺ ڏنل ننڍين تبديلين کي هن ترتيب سان ظاهر ڪري سگھجي ٿو.
|
Azad Taxi Retained Earning Statement For month ended March 31, 2010 |
|||
|
Net Income for the month…………………… |
33800.00 |
Capital Statement |
|
|
Less Dividends……………………………… |
6,300.00 |
|
|
|
Retained earnings March 2011 ……….. |
Rs.27500.00 |
|
|
جڏهن حاصل آمدني کي مالڪاڻا حق رکندڙن ۾ ورهايو ويندو ته اهڙي ورهاست کي فانڊڻي Dividend چيو ويندو آهي. مهيني اندر آزاد ٽيڪسي هلڻ جي ڪري خاص تبديليون ته ڪونه اينديون.
مکيه لفظ ۽ وضاحت
Elaboration of Keywords
|
جمع / ڏيڻ وارن |
Debit |
جمع / ڏيڻ وارن مان مراد انهن فردن جي آهي جن کي مال وڪرو ڪري ڏنل ته هجي ليڪن انهن اڃا تائين رقم واپس نه ڪئي هجي. |
|
واصل / وٺڻ وارن |
Credit |
واصل / وٺڻ وارن مان مراد انهن فردن سان آهي جن کان تاجر مال ته خريد ڪيو پر اڃا تائين ان کي رقم جي ادائيگي نه ڪئي هجي. |
|
پوتاميل |
Balance Sheet |
ڪاروبار لاءِ پوتاميل (Balance Sheet) ٺاهيو ويو. ٻنهي ۾ صافي آمدني / نقصان ڏيکاريل هوندو آهي. |
|
حقيقي کاتا |
Real Accounts |
حقيقي کاتن مان مراد ان کاتن سان آهي جي ظاهر ڪن ته تاجر جا اثاثه (Assets) ۽ واجبات Liabilities ڪهڙيون آهن. |
|
اڻ ورهايل آمدني جا گوشوارا |
Retained Earning Statement |
اڻ ورهايل آمدني جي گوشوارنStatement Retained Earnings ۾ آيل تبديلين کي ظاهر ڪيو ويندو آهي. |
|
تعارفي کاتو |
Nominal Account |
هن کاتي ۾ اهڙي ڏيتي ليتي کي شامل ڪيو ويندو آهي جنهن جو تعلق آمدني، خرچ، نفعو ۽ نقصان هوندو آهي.
|
|
اڻ ورهايل آمدني جا گوشوارا |
Statement Retained Earnings |
ڪارپوريٽ ڪاروبار جي مالڪاڻي حقن جي اڻ ورهايل آمدني جي گوشوارنStatement Retained Earnings ۾ آيل تبديلين کي ظاهر ڪيو ويندو آهي. |
|
فانڊڻي |
Dividend |
جڏهن حاصل آمدني کي مالڪاڻا حق رکندڙن ۾ ورهايو ويندو ته اهڙي ورهاست کي فانڊڻي Dividend چيو ويندو آهي. |
بحث جي لاءِ سوال
(الف) ڪاروبار ۾ نقد سيڙپ
(ب) قرض تي سامان خريد ڪرڻ
(ت) ڏنل خدمتن جي عيوض نقد رقم موصول ٿيڻ
(ج) ڪاروبار ۾ سهولتن جي استعمال جي ادائگي
ٻڌايو ته انٽرپرائز جي خدمتن جي قيمت ڪيتري ٿيندي؟
(الف) حاصلات Revenue (ب) خرچ Expenses ۽ (ت) صافي آمدني Net Income
|
مشق |
Exercise |
مٿي ڏنل ڏيتين ليتين جي صورت کي روزنامچي ۾ رکو ۽ اثاثا، قرض ۽ مالڪاڻا حق جهڙي صورت ۾ وڌن يا گھٽجن، تن کي + ۽ - ۾ انهن جي واڌ ۽ گھٽتائي کي ظاهر ڪيو.
|
|
Cash+ |
Supplies+ |
Land |
= |
Liabilities |
+ |
Capital |
|
Bal. |
75,000 |
7500 |
25000 |
|
7500 |
|
100,000 |
|
(1) |
|
+8000 |
|
+8000 |
|
|
|
|
(2) |
- 25,000 |
|
+25,000 |
|
|
|
|
|
(3) |
+ 5,600 |
|
|
|
|
+ 5,600 |
|
|
(4) |
- 8050 |
|
|
|
|
- 8050 |
|
|
(5) |
|
- 500 |
|
|
|
-500 |
|
|
(6) |
-3500 |
|
|
|
|
|
-3500 |
|
(7) |
-8500 |
|
|
|
-8500 |
|
|
|
Bal. |
35,550 |
15000 |
50,000 |
|
7000 |
|
93550 |
هيٺين ڏيتين ليتين جي وضاحت ڪريو.
|
|
Total Assets |
Total Liabilities |
|
Beginning of the year……. |
Rs. 95,000 |
Rs. 40,000 |
|
End of the Year……………... |
110,000 |
35,000 |
مٿي ڏنل انگن، اکرن ۽ وڌيڪ معلومات ذريعي هيٺ تي ڪجھ ڏيتيون ليتيون بيان ڪيل آهن، جن جي ذريعي صافي نفعو يا نقصان هر هڪ جو بيان ڪري ۽ پهريائين سالياني انهن جي مالڪاڻي حقن (موڙي) ۾ واڌ يا گھٽتائي ڏسيو؟
|
Company |
A: |
The owner had made no additional investments in the business and no withdrawals from the business. سيڙپڪار ڪا به وڌيڪ سيڙپڪاري ڪاروبار ۾ نه ڪئي ۽ نه ئي ڪو پئسو پنهنجي ذاتي خرچ لاءِ ڪڍيائين. |
|
Company |
B: |
The owner had made no additional investments in the business but had withdrawn Rs. 18,000. سيڙپڪار ڪا به وڌيڪ سيڙپڪاري ڪاروبار ۾ نه ڪئي پر پنهنجي ذاتي خرچ لاءِ Rs. 18000 ڪڍرايائين. |
|
Company |
C: |
The owner had made an additional investment of Rs. 25,000 but had made no withdrawals. سيڙپڪار وڌيڪ Rs. 25000 سيڙپڪاري ڪاروبار ۾ ڪئي ۽ ڪو پئسو پنهنجي ذاتي خرچ لاءِ نه ڪڍيائين. |
|
Company |
D: |
The owner had made an additional investment of Rs. 18,000 and had withdrawn Rs. 12,000 سيڙپڪار وڌيڪ Rs. 18000 سيڙپڪاري ڪاروبار ۾ ڪئي ۽ ڪئي پر پنهنجي ذاتي خرچ لاءِ Rs. 12000 ڪڍرايائين.
|
|
|
|
May 31,2014 |
June 30,2014 |
|
Accounts Payable……… |
واجبات / کڻت |
Rs. 500 |
Rs. 650 |
|
Accounts Receivable…… |
اوڌر |
7,500 |
7,500 |
|
Fatima’s Capital ………… |
فاطمه جا مالڪاڻا حق |
? |
? |
|
Cash……………………… |
نقد رقم |
3,500 |
3,250 |
|
Supplies………………… |
رسد |
750 |
875 |
|
مشق |
Exercise |
هدايتون: مٿين ڏيتين ليتين کي پڙهو ۽ ان جي پاڇين کي هيٺ ڏنل ٽيبل جي کانن ۾ رکي ٻڌايو؟
|
Assets |
|
Liabilities |
|
Capital |
|
|
Cash+ |
Supplies+ |
= |
Accounts Payable |
+ |
G. Sarwar’s Capital |
مٿي ڏنل مساوات ۾ گھٽتائي ۽ وڌاءُ ظاهر ڪيو ۽ مالياتي گوشوارا ۽ مالڪاڻي حقن جا گوشوارا 31 جولاءِ لاءِ ٺاهيو.
|
Cash………………… |
نقد رقم |
Rs. 8,250 |
|
Accounts receivable… |
اوڌر |
10,250 |
|
Supplies……………… |
رسد |
1900000 |
|
Prepaid insurance…… |
اڳواٽ ادا ٿيل بيمو |
1700 |
|
Accounts Payable…… |
کڻت |
12,250 |
|
Salaries Payable……… |
واجب الادا پگھارون |
6000 |
|
Sales…………………… |
وڪرو |
1780,750 |
|
Salaries expense………… |
پگھارن جا خرچ |
27,500 |
|
Rent expense…………… |
مسواڙ جا خرچ |
9,000 |
|
Taxes expense………… |
محصول جا خرچ |
8,900 |
|
Advertising expense…… |
اشتهار جا خرچ |
6,200 |
|
Utilities expense………… |
عام واهپي وارا خرچ |
3,750 |
|
Insurance expense……… |
بيمه جا خرچ |
2,650 |
|
Supplies expense………… |
رسد جا خرچ |
3600 |
|
Miscellaneous expense… |
گڏيل خرچ |
2925 |
هدايتون:
